Een zig-zag door het midden van Portugal

Een zig-zag door het midden van Portugal

Op een gegeven moment moest ik de Alentejo natuurlijk toch verlaten, hoe moeilijk dat ook was want het is een prachtige streek. Zigzaggend door Portugal maakte ik nu weer een ‘zag’ en reed tweehonderd kilometer door mooi, maar niet spectaculair landschap. Veel olijfboomgaarden, veel kurkeiken, hier en daar een dorpje, een kasteel, een stadje. Einddoel van deze rit was de stad Tomar.

In eerste instantie dacht ik alleen maar: hé, leuk stadje! Mooie brug over de rivier, leuke oude straatjes en een fijn plein met terrasjes. Het hele centrum is goed te belopen, want de camperplaats ligt centraal midden in de stad. Hoog boven de stad staat een kasteel en hoewel het een flinke klim is, had ik hier en daar gelezen dat ik dat toch maar moest doen. Voor wie nog iets harder twijfelt dan ik: er rijden ook tuktuks naar boven!

Het kasteel was ooit het hoofdkwartier van de Portugese tak van de Tempeliers, die kruisridders die tussen monniken en vechtersbazen inhangen en daarom hangt het totale bouwwerk een beetje tussen een kasteel en een klooster in. In de 12e eeuw werden de Tempeliers afgeschaft omdat ze het echt te bont maakten met verre van heilige acties zoals moslims afslachten en geld verzamelen. Het kasteel kwam in handen van de Orde van Christus en die veranderden het in een full time klooster: Convento de Cristo. Natuurlijk werd er in de loop der eeuwen van alles bijgebouwd en verbouwd, waardoor je nu niet altijd weet of je nou in het kasteel of in het klooster bent.

Niets had mij voorbereid op de pracht van dit klooster: je loopt van kloostergang naar kloostergang, allemaal vierkante pleintjes en je denkt iedere keer dat het niet mooier kan en dan toch … Kapelletjes die helemaal van azulejos, blauwe tegeltjes, zijn, extreem gotische poorten, miljoenen prachtige waterspuwers en opeens sta je in het centrum van het klooster: van buiten is het een 16-kantige kerk, van binnen een 8-kantige kapel, helemaal beschilderd, met daarbinnen nog weer een heilig kunstwerk. Compleet overdonderend. Het lukt niet om dat kunst in kunst in kunst goed op de foto te zetten. Gewoon zelf gaan kijken.

Fatima

Van Tomar is het niet ver naar Fatima, een ‘modern’ bedevaartsoort. Waar de verhalen van andere bedevaartsoorden vaak eeuwenoud zijn en te herleiden zijn tot pogingen tot verspreiding of versterking van het Christendom, is de geschiedenis van Fatima recent: Maria verscheen hier meerdere malen in 1917 aan drie kinderen: Lucia, Francisco en Jacinta. Hoofdrolspeelster Lucia is pas in 2005 overleden. Er zijn foto’s van de kinderen, van de mensenmassa’s die beweren dat ze van alles gezien hebben, met name een dansende zon. Dat maakt het allemaal intrigerend: er is hier iets gebeurd, maar wat? Ik was in de buurt, dus ik toog naar Fatima.

Ik geloof niet zo in dit soort ‘wonderen’ en inderdaad is er heel wat op het verhaal af te dingen. Het was Eerste Wereldoorlog, Portugal had net een revolutie achter de rug waarbij het land een republiek was geworden en de kerk een flink stuk macht had moeten inleveren. Maar verder mag iedereen voor zichzelf uitzoeken wat z/hij wel en niet wil geloven. Er zijn miljoenen mensen die ervan overtuigd zijn dat Maria hier is verschenen.

Wat er in Fatima te zien is, is de basiliek gewijd aan de Maria-verschijningen. Hier liggen ook Francisco en Jacinta begraven die al jong overleden aan de Spaanse griep. Voor de basiliek is een enorm plein, nog groter dan het St. Pieterplein in Rome! Aan een kant van het plein staat het kleine kapelletje dat Lucia liet bouwen op verzoek van Maria. Inmiddels staat er een grote glazen overkapping overheen. In de verte, aan de andere kant van het plein, is een moderne kerk gebouwd, omdat dat basiliek veel te klein werd. De nieuwe kan maar liefst negenduizend gelovigen herbergen. Rond het heiligdom van Fatima is natuurlijk een flinke toeristenindustrie verrezen met hotels, toeristenwinkeltjes en een uiterst comfortabele gratis camperplaats voor pelgrims die met de camper komen.

Batalha

Ook naar Batalha was het niet ver rijden, slechts 21 kilometer was het vanaf Fatima. Van te voren had ik al foto’s van het kloostercomplex gezien, maar het was nog veel imposanter dan ik verwacht had. Letterlijk betekent Mosteiro de Batalha ‘de Abdij van de Slag’ en refereert aan een oorlog tussen Portugal en Spanje die hier in 1385 gewonnen werd door João I. In de loop der eeuwen is er wel een dorp Batalha omheen gekomen, maar dat stelt niet zo heel veel voor.
Ik ging het complex binnen via de onofficiële zij-ingang van de kerk. En dan sta je toch wel even raar te kijken, want met zo’n buitenkant verwacht je een vergelijkbare binnenkant en dat is het niet: de binnenkant is vooral hoog en verder eigenlijk heel eenvoudig. In het klooster is het Portugese nationale ‘graf van de onbekende soldaat’ waarmee allen die hun leven gaven voor het land worden geëerd.

De Mosteiro is vooral een prachtig, extreem gotisch gebouw met heel veel mooi, maar ook grappig beeldhouwwerk. Helemaal aan het eind van de rondwandeling komt er iets bijzonders: ik vond het al zo raar dat er aan de ene kant allemaal stompe torens stonden. Blijkt dat het de bedoeling was dat daar zeven kapellen kwamen voor beroemde doden. In 1434 begonnen ze met de bouw ervan en tot op de dag van vandaag moeten ze de kapellen nog afmaken. Ik denk niet dat het er nog van komt.

Waar stond Lily de Camper

Tomar: Campercontact site nummer 41235. Dit was ooit de officiële stadscamping, maar werd in ieder geval op het moment dat ik er was niet als zodanig geëxploiteerd. De gemeente Tomar zou echter wel gek zijn als ze dat niet weer gaan doen, want alles wat een camping nodig heeft is er en functioneert.

Fatima: Campercontact site nummer 5368. Achter de basiliek is een uitstekende, comfortabele camperplaats voorzien van alle faciliteiten die een camperaar op bedevaart nodig zou kunnen hebben. Ook camperaars die niet op bedevaart zijn, mogen daar gebruik van maken.

Batalha: Campercontact site nummer 8066. Toen ik er was, was het niet mogelijk op de officiële camperplaats te staan omdat die bezet werd door de wagens van een filmcrew die een film aan het draaien waren. Gelukkig zijn er zoveel grote parkeerplaatsen, dat er meer dan voldoende ruimte voor iedereen was.